Koordynatory Haidingera

Koordynatory Haidingera to specjalistyczne narzędzia wykorzystywane w terapii wzrokowej. Służą do wykrywania i korekcji zaburzeń fiksacji ekscentrycznej u osób z pewnymi typami zeza. Wykorzystują zjawisko Haidingera, które polega na percepcji polaryzacji światła przez ludzkie oko. Ponieważ ich zadaniem jest trening widzenia z wykorzystaniem plamki żółtej, nazywane są również koordynatorami plamkowymi. Urządzenia te wykorzystuje się w połączeniu z odpowiednimi akcesoriami, takimi jak okulary z filtrami do testów, tablice z optotypami czy wskaźniki. W tej kategorii dostępne są koordynatory Haidingera wraz z wyposażeniem dodatkowym obejmującym m.in. tabliczki treningowe.

Figura Haidingera

Figura nazywana „szczotką Haidingera” lub „śmigiełkiem Haidingera” jest zjawiskiem entoptycznym powstającym w określonych warunkach. Wiele osób rozpoznaje polaryzację światła jako kształt złożony z dwóch figur przypominających klepsydry – żółtej poziomej i niebieskiej pionowej. Można dostrzec ją na tle czystego, błękitnego nieba będąc odwróconym od Słońca, bywa również widoczna na jasnym tle ekranu ciekłokrystalicznego. Efekt ten jest zauważalny, gdy światło pada ukośnie na czopki dołka środkowego, będącego zagłębieniem w centralnej części plamki żółtej. Figurę Haidingera łatwiej jest zaobserwować z wykorzystaniem polaryzatora, jednakże niektórzy ludzie dostrzegają ją również bez użycia dodatkowych narzędzi.

Jak działają koordynatory Haidingera?

Koordynatory plamkowe działają na zasadzie wykorzystania zjawiska „szczotki (śmigiełka) Haidingera” (ang. Haidinger Brush). To zjawisko optyczne pozwala na percepcję polaryzacji światła przez ludzkie oko. Koordynatory Haidingera emitują światło o określonej polaryzacji, które jest następnie odbierane przez oko pacjenta. Ponieważ figura jest lepiej dostrzegalna w ruchu, podświetlone płytki polaryzacyjne w urządzeniu obracają się. W celu wzmocnienia efektu podczas badania lub treningu z wykorzystaniem tych urządzeń korzysta się ze specjalnych okularów z niebieskim filtrem oraz płytki z filtrem kobaltowym. W ćwiczeniach widzenia plamkowego można zastosować również dodatkowe akcesoria.

Zastosowanie koordynatorów Haidingera

Koordynatory Haidingera są wykorzystywane przede wszystkim do korekcji fiksacji ekscentrycznej. Ma ona miejsce, gdy osoby, u których występują pewne typy zeza, przyzwyczaja się do patrzenia na obiekt bez udziału komórek dołka środkowego, a jedynie zewnętrznego obszaru siatkówki. Występowanie fiksacji ekscentrycznej może prowadzić do niedowidzenia. Aby skorygować wadę, można przeprowadzić trening z wykorzystaniem koordynatora plamkowego. Pacjent patrzy na obiekt jednym okiem (drugie pozostaje zasłonięte) przez niebieski filtr. Zadaniem terapeuty jest nauczenie pacjenta obserwacji obiektu testowego w taki sposób, aby nakładała się na niego figura Haidingera, czyli z wykorzystaniem dołka środkowego plamki żółtej.

Kim był Wilhelm von Haidinger?

Wilhelm Karl Ritter von Haidinger to austriacki naukowiec żyjący na przełomie XVIII i XIX wieku. Chociaż odkryte przez niego zjawisko przyczyniło się do rozwoju optometrii, nie był on zawodowo związany z tą dziedziną. Haidinger zajmował się przede wszystkim mineralogią i na tym polu odnosił liczne sukcesy naukowe. Badał m.in. właściwości optyczne minerałów, co przyczyniło się do odkrycia zjawiska pleochroizmu, czyli zmiany barwy obiektu w zależności od kierunku polaryzacji padającego światła. Figurę nazywaną „szczotką Haidingera” odkrył podczas obserwowania różnych minerałów w świetle spolaryzowanym.